Plannen versus opties

Als autist heb ik één ding geleerd van mijn coaches: plannen. Of nou ja, ik heb nog wel meer geleerd natuurlijk, maar plannen zou de heilige graal zijn; dé key tot het voorkomen van overprikkeling, dé manier om structuur en orde in mijn leven aan te brengen. Toch lukte het plannen me af en toe maar matig.

En toen kwam één van mijn vriendinnetjes plotseling met een uitspraak die me aan het denken zette:

“Ik heb geen plannen, ik heb opties”

De vriendin in kwestie heeft een kind, en al snel leerde ze dat plannen allemaal wel leuk en aardig waren, maar als je kind al kotsend wakker wordt, dan kun je nog zo leuk dingen hebben gepland, dan loopt alles in het soepie.

Ik heb geen kind, maar ik herken de problematiek wel. Soms word ik zélf wakker met een totaal overprikkeld gevoel. Dat kan ik tot op zekere hoogte voorspellen, maar die voorspellingen zijn niet feilloos. Het maken van een planning bestond dan ook voor een groot deel uit gokken: hoe moe word ik hiervan, en hoeveel recovery-tijd heb ik nodig? Plande ik per ongeluk te weinig hersteltijd in, raakte ik overprikkeld en kon ik ook de rest van mijn planning opnieuw maken. Stress! Plande ik te ruim, dan zat ik plots thuis, met een lege dag voor mijn neus, en geen idee wat te doen. Mijn to-do-list had ik dan meestal al afgewerkt – onder druk, met tegenzin.

Kortom, het plan-systeem was niet bepaald ideaal. En toen was daar die vriendin, met haar “opties”. Een heel lijstje van dingen die ze zou kunnen gaan doen. Het hóefde niet, maar het kon. En eerlijk is eerlijk, veel van mijn activiteiten zouden ook gewoon op de optie-lijst kunnen. Foto’s bewerken, een blogpost schrijven… Tenzij er een klant is, met een strakke deadline, maakt het eigenlijk niet uit óf en wannéér ik die dingen precies doe.

Ik besloot het opties-concept eens uit te proberen. Zo nam ik bijvoorbeeld mijn laptop mee naar de lokale Starbucks, om pas ter plekke, na een goed ontbijtje en een chai tea latte, te besluiten waar ik die dag zin in had. Zat ik in de zaak te knikkebollen van moeheid? Dan deed ik lekker niks.

Je bent misschien bang dat je met zo’n losse “planning” uiteindelijk helemaal niks uitvoert. Dat blijkt niet te kloppen. Toen ik eenmaal aan mijn website was begonnen, was ik zo enthousiast dat ik elke dag door wilde werken. Zo heeft deze methode ook nog een ander voordeel: de dingen waar je écht blij van wordt, komen bovendrijven.

Vanaf nu voor mij dus geen ingeplande blokken meer in mijn agenda, tenzij ik daadwerkelijk ergens moet zijn, of een harde deadline heb. Alle andere dingen gaan op de opties-lijst. Een soort to-do-list, maar met als grote verschil dat ‘ie niet per sé leeg hoeft. Heb ik een blogpost na een maand nog niet geschreven? Tja. Dan voelde ik er kennelijk stiekem toch niet zo veel voor.

(Deze blogpost stond bijvoorbeeld níet in mijn lijstje, in tegenstelling tot drie andere, lange, foto-intensieve verhalen. Daar had ik echt even geen zin in. Niet vandaag. Deze blog daarentegen, schreef ik in twintig minuutjes. Hij zat al de hele dag in mijn hoofd.)

9 reacties op “Plannen versus opties”

  1. Greet schreef:

    Yeah, de opties,ik gebruik ze ook.Een van de opties noem ik “niks”. Als ik ga kiezen tussen al de opties is er dan ook de mogelijkheid niks te doen.

    1. Toeps schreef:

      Ja precies, dat moet ook gewoon kunnen.

  2. Suzanne schreef:

    Ik heb juist het probleem dat als ik een optie onder ogen heb gehad…ik hem niet meer los kan laten (map staat open) en het dus dan beesel te druk krijg in mijn hoofd en in het echt!

  3. Anne schreef:

    Dat is een mooie benadering! Ik heb denk ik iets vergelijkbaars: probeer altijd te denken ‘Ik kies ervoor’ in plaats van ‘Ik moet’.

    Bijvoorbeeld:
    ‘Ik kies ervoor om mijn huis schoon te maken, want ik voel me zo fijn als mijn omgeving rustig is’

    of

    ‘Ik kies ervoor om te sporten, want ik zit lekker in mijn vel als ik ga’.

    Leuke blog weer Toeps!

  4. Cobi schreef:

    Ik doe het ook zo, met opties. Raar eigenlijk als autismecoaches zo vasthouden aan strak plannen en je planning moeten blijven volgen. Misschien werkt dat voor sommigen, maar juist flexibel plannen met opties is veel werkbaarder in het echte leven.

  5. Marjon schreef:

    oh dat vind ik een mooie Anne, ik moet niets, ik kies ervoor…

    mijn zoon heeft een godsgruwelijke hekel aan moet-dingen. Hij is bijna 9 en heeft Asperger.
    we zijn heel erg bezig met het “tja jij vind het niks, maar het is wel heel belangrijk”

    bij de boerderij vind hij het stinken, totdat zijn juffie zei “nee het stinkt niet, het ruikt alleen anders” en toen had hij veel.minder last van de geur.

    Oftewel het op een andere manier benaderen, vanuit een andere hoek bekijken daar kunnen wij hem (hopelijk) veel mee leren

    1. Toeps schreef:

      Aan de andere kant zou ik zeggen, pick your battles. Je hoeft niet per sé naar een boerderij toch?

  6. Ine schreef:

    Oh deze vind ik fijn! Dat plannen heb ik ook al veel vaker gehoord, vooral op het werk, maar als er iets tussendoor komt (en dat gebeurt altijd) loopt meteen de hele planning in de soep en ben ik meer kostbare energie kwijt aan opnieuw alles inplannen dan het me normaal had gekost. En plannen doet he-le-maal niks tegen overprikkeling door TL buizen in de supermarkt of die motorrijder die even zijn gas leuk vol open zet of die dame die even in de bus haar parfum opnieuw opspuit of alle andere duizenden dingen die op je af komen zodra je de deur uit stapt. Beetje routine in opstaan en eten en dat soort dingen is wel fijn, maar voor de rest is het maar net mazzel hebben hoeveel je aan kan op een dag. Dus ja. Opties. Klinkt goed!

  7. Kim schreef:

    Could do list in plaats van to do list =)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *